De eerste uitstap van het jaar brengt ons in de eerste plaats naar de schitterende Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen in Düsseldorf K20 voor de tentoonstelling van Agnes Martin (1912-2004). De tentoonstelling , een samenwerking van Tate Modern, de Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen,  het Los Angeles County Museum of Art en het Solomon R. Guggenheim Museum, New York is de eerste retrospectieve van Martin’s werk sedert 1994. Hij biedt een overzicht van Martin’s gehele oeuvre en toont ook  haar vroege en weinig bekende experimenten met verschillende media en haar ontwikkeling van biomorfische abstractie naar de betoverende roosters en gestreepte doeken die haar handelsmerk zijn geworden.

Agnes Martin, New Mexico 1992

Agnes Martin, 2001, Gratitude

Agnes Martin  is het meest bekend om haar suggestieve werken, enkel bestaande uit subtiele potloodlijnen en bleke waskleuren. Hoewel schijnbaar ingehouden werk getuigt dit van haar diepe overtuiging dat kunst een uiting moet zijn van emotionele en expressieve kracht. Bezieling en niet het intellect brengt groot werk voort.  ‘Without awareness of beauty, innocence and happiness, one cannot make works of art’.

Zij  leefde en werkte in New York.  In de 1950 en 1960-jaren werd ze aldaar een sleutelfiguur te midden van de toch eerder macho abstracte expressionisten.  Toen in 1967 haar werk bijval begon te krijgen verliet ze de stad en ging op zoek naar afzondering en stilte. Twee jaar lang reisde ze door de US en Canada vooraleer ze eindelijk haar plek vond in New Mexico, zoals ook  Georgia O’Keeffe, Mark Rothko, DH Lawrence en Edward Hopper voor haar hadden gedaan. Hoewel zij haar manier van werken strakke beperkingen oplegde, slaagde zij erin drie decennia lang tot aan haar dood in 2004 blijvend  bijzonder en ook visionair  werk te maken. Tot aan haar laatste dagen heeft de artieste talrijke werken die niet aan haar eigen normen beantwoordden vernietigd, niettegenstaande de kunsthandel haar intussen niet met rust liet.

Agnes Martin in K20

Na een lekkere en gezellige lunch in het aan het museum palende restaurant Klee’s, gaat de tocht van de Promotors richting Neuss. In de Langen Foundation loopt immers de  tentoonstelling van Olafur Eliasson.

De Langen Foundation is een stichting die de kunstverzameling van het Duitse echtpaar Viktor en Marianne Langen beheert. Zij bouwden een museum voor hun stichting een gebouw, wonderlijk ingebed in de natuur,  waarover Marianne Langen zegt : „Das Gebäude der Langen Foundation ist das größte Kunstwerk, das ich jemals erworben habe.” Architect van deze parel is Tadao Ando (1941 Osaka), de enige architect die de vier belangrijkste internationale prijzen voor architectuur heeft gewonnen. Tadao Ando over zijn werk voor de Langenfoundation:  „We borrow from nature the space upon which we build.“

Olafur Eliasson in Langen Foundation

Olafur Eliassson in Langen Foundation

In deze “space” stelt de kunstenaar Olafur Eliasson (°1967 Kopenhagen) tentoon. Deze toch wel fascinerende kunstenaar, die opgroeide  in Ijsland en Denemarken, is vooral bekend voor zijn diverse en dikwijls experimentele installaties. Hiervoor gebruikt hij reflectieve materialen, gekleurd glas en kunstmatig opgewekte natuurlijke elementen zoals wind, water, licht of mist. Hij betovert de kijkers en trekt ze binnen zijn werk én zijn experiment. Eliasson: “I like to believe that the core element of my work lies in the experience of it.” Dankzij de wisselwerking met de minimalistische architectuur van Ando ervaren we een schitterende dialoog tussen architectuur en het getoonde werk. Deze werken komen uit de Boroscollectie van Berlijn.  Zij zijn het resultaat van een jarenlange dialoog tussen Christian Boros, zijn collectie en de kunstenaar.

Voor wie meer wil weten over Agnes Martin

• Commentaar op de tentoonstelling in K21
• Interview met Agnes Martin
• Agnes Martin in Tate