Na de presentatie rond Michel François en “Résidence Terrestre”, legt het Middelheimmuseum de focus op een andere vooraanstaande en bekende Belgische kunstenaar, namelijk Berlinde DE BRUYCKERE, met een aangrijpende presentatie “Onschuld kan een hel zijn.”

Berlinde De Bruyckere
De Bruyckere groeide op in de Gentse volksbuurt Muide. Ze volgde de opleiding monumentale kunsten aan Sint-Lucas te Gent, waar ze afstudeerde in 1986.
Vanaf begin jaren 1990 staat het menselijk lichaam centraal in haar kunst. Terugkerende thema’s in haar werk zijn kwetsbaarheid, vergankelijkheid en eenzaamheid. Eerst maakte ze zogenaamde “dekenvrouwen”: kwetsbare, gehavende figuren met dekens over het hoofd. De dekens beklemmen maar bieden ook bescherming. Later ging ze vervormde lichamen boetseren uit was, bedekt met wol, vaak zonder hoofd en geslacht. De Bruyckere staat ook bekend om haar sculpturen en installaties met bomen en met vervormde paardenlichamen.

De Bruyckeres werken zorgen vaak voor controverse. Drijvende sculpturen van vrouwen in de Gentse binnenwateren en in bomen opgehangen dode paarden zorgen voor opschudding en afkeer.
De kunstenares vertegenwoordigde België tweemaal in de Biënnale van Venetië (1999 en 2013) en is vertegenwoordigd in de collecties van verschillende binnen- en buitenlandse musea.
Zij is ook verantwoordelijk voor een hele reeks spraakmakende tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Zo o.a. recent in het Mechelse Hof Van Busleyden, terwijl velen zich ongetwijfeld de presentatie met paardenlichamen in Flanders Fields
Museum in Ieper (2000) zullen herinneren. In het buitenland kunnen we verwijzen naar tentoonstellingen in musea in Wenen, Lyon, Bern, Museum De Pont in Tilburg, of het Kunstmuseum Den Haag, Saatchi Gallery, Londen enz..In 2009 ontving zij de Vlaamse Cultuurprijs voor Beeldende Kunst en in 2015 kreeg zij de titel van Doctor honoris causa aan de Universiteit Gent.

Focuspresentatie #2 “Onschuld kan een hel zijn” ( 26/09/2020 – 20/02/2021) 

Onschuld kan een hel zijn’ is de rode draad in het oeuvre van Berlinde De Bruyckere : het nietige menselijk individu heeft zijn lot niet in handen. Vluchtelingen uit ex-Joegoslavië, Turkije of Rwanda, kerken in Europa bezet door de ‘sans-papiers’, gesmokkelde
mensenwaar uit Albanië, al die kwetsbare kinderen, wanhopige moeders en apathische vaders zijn de speelbal van de anderen, het andere. Het symbool, of beter de icoon die hen op foto’s en tv-beelden meteen doet herkennen is het deken.

Focuspresentatie #2 vertrekt van “Onschuld kan een hel zijn”: een archiefmap met materiaal dat Berlinde De Bruyckere (Gent,
1964) ontwikkelde om haar gelijknamige Middelheimtentoonstelling in 1995 voor te bereiden. Deze map was de aanleiding om
samen met de kunstenaar een presentatie te creëren die toeschouwers inzicht biedt in haar werkproces. Berlinde De
Bruyckere toont ons een selectie van de zorgvuldig uitgekozen beelden waarmee ze zich in haar atelier omringt en die haar artistiek referentiekader vormen.
Ze neemt ons mee in haar denkwereld en gaat daarbij dieper in op het ontstaan en de context van twee kunstwerken die speciaal voor deze gelegenheid in het Middelheimmuseum worden ge(her)installeerd.

De werken van deze presentatie zijn te zien op drie verschillende locaties.
Het Collectiepaviljoen, waar we de archiefmap kunnen ontdekken. In een nieuwe film, die ook in het paviljoen te zien is, gidst Berlinde De Bruyckere ons door haar denkwereld. We zien en horen hoe in haar hoofd alles met elkaar verbonden is: heden en
verleden, recente en vroege werken, kunst en maatschappij.

Braempaviljoen.
De woorden die de dekens aan de droogmolens afzomen, roepen een hele wereld op.
Dekens beschermen ons, bieden warmte en troost, zijn een symbool voor huiselijkheid. Maar
ze kunnen ons ook verstikken en ze doen denken aan rampen en oorlogen.

De Bruyckere creëerde dit werk voor haar Middelheimtentoonstelling in 1995. Nu wordt het voor het eerst opnieuw getoond op de plek waarvoor het toen specifiek werd gemaakt. En het blijft actueel: het deken is nog steeds een krachtig motief in haar oeuvre, en de maatschappelijke relevantie is nog minstens even groot.

Berlinde De Bruyckere Onschuld kan een hel zijn, 1995
Middelheim Laag – Onschuld kan een hel zijn, 1993
We vinden in dit gebied drie reusachtige morgensterren die de vreedzame sfeer in het park verstoren. De middeleeuwse wapens herinneren ons eraan dat het bos toen vaak een onveilige plaats was. Vandaag associëren we bomen eerder met levenskracht, zuivere lucht, een gezonde wandeling. Die kracht en onschuld worden nu bedreigd door de ringen, die de bomen lijken te zullen versmachten. Mens versus natuur?

Berlinde de Bruyckere, Onschuld kan een hel zijn, 1993 (fragment)

Dit werk dateert uit 1993 en is een van de eerste werken waarin de kunstenaar het motief van de boom onderzoekt. Dat zou uiteindelijk uitmonden in het monumentale Kreupelhout/Cripplewood, 2012-2013 dat in 2013 op de Biënnale van Venetië werd getoond.

Berlinde de Bruyckere, Onschuld kan een hel zijn, 1993 
Het werk werd in 2019 voor de collectie van het Middelheimmuseum verworven en beleeft nu
zijn première in het kunstpark in het kader van deze presentatie.
Deze aankoop werd mogelijk gemaakt dankzij de financiële tussenkomst van de vzw
Middelheim Promotors en haar structurele sponsors.